Hầu hết các đôi uyên ương đều biết lễ ăn hỏi là một nghi thức truyền thống không thể thiếu trong văn hóa cưới hỏi ở Việt Nam, nhưng không phải bất kỳ ai cũng nắm rõ được quy trình của nghi lễ ăn hỏi này.Đặc biệt trong nghi lễ ăn hỏi có thủ tục lại quả truyền thống được tổ chức như thế nào có không ít người băn khoăn thắc mắc. Bài viết này sẽ mang đến cho các độc gải những thông tin để có cái nhìn rõ hơn về nghi lễ lại quả trong lễ ăn hỏi.

• Những phong tục cưới hỏi của miền Bắc cô dâu chú rể cần biết
• Đám cưới hỏi theo phong tục truyền thống miền Nam
• Phong tục cưới hỏi truyền thống của người Việt gồm những gì?

1. Chuẩn bị trước buổi lễ ăn hỏi

Hai bên gia đình sẽ bàn bạc và thống nhất với nhau về số lượng tráp hỏi (thông thường số lượng tráp ăn hỏi ở miền Bắc là số lẻ, từ 3, 5, 7 tráp đến 15 tráp tùy điều kiện và phong tục mỗi gia đình, còn ở miền Nam thì số lượng tráp ăn hỏi lại là số chẵn). Trong tráp lễ vật ăn hỏi phải có lễ đen, là phong bì tiền đen mà gia đình nhà trai chuẩn bị để thắp hương trên bàn thờ gia tiên gia đình nhà gái. Số lượng phong bì lễ đen có thể tùy thuộc theo số lượng bàn thờ của nhà gái hoặc phụ thuộc do bên gia đình nhà gái thách cưới.

Tùy số lượng tráp hỏi, gia đình nhà trai phải chuẩn bị đội nam thanh niên trẻ để bê tráp lễ vật và nhà gái cũng cần chuẩn bị đội nữ có số lượng tương ứng để đỡ tráp hỏi.

Sau đó, hai bên gia đình sẽ cùng nhau nói chuyện và lựa chọn ra một ngày giờ đẹp để làm lễ ăn hỏi tại gia đình nhà gái. Tới đúng ngày đã định, đoàn đại diện của gia đình nhà trai sẽ lên đường tới nhà gái. Để đảm bảo nhà trai tới nhà gái đúng giờ, gia đình nhà trai cần phải tính toán thời gian đi lại cũng như những trở ngại có thể gặp trên đường. Tốt nhất gia đình nhà trai nên đi sớm trước giờ làm lễ khoảng 30 phút để tránh bị tắc đường và có thời gian chuẩn bị cho mọi thứ suôn sẻ.

2. Màn chào hỏi và trao các lễ vật

Khi tới giờ đẹp đã định, đoàn ăn hỏi nhà trai sắp xếp đội hình theo thứ tự thứ bậc trong gia đình, đi đầu là người lớn trong gia đình, ông bà, bố mẹ, chú rể, sau đó đến đội bê tráp và các thành viên tham gia.

Sau khi hai bên gia đình chào hỏi, đoàn bê tráp nam sẽ trao các mâm tráp hỏi cho đội đỡ tráp nữ của gia đình nhà gái để đỡ mâm quả vào nhà. Đội bê tráp nam và đội bê tráp nữ sẽ trao nhau phong bao lì xì vơi sý nghĩa trả duyên cho nhau. Các phong bao lì xì này do hai bên gia đình chuẩn bị, nhà trai sẽ chuẩn bị phong bao lì xỉ và đưa cho đội nam, nhà gái sẽ chuẩn bị số phong bao lì xì tương ứng đưa cho đội nữ. Số tiền trả duyên trong lì xì nên được hai nhà thống nhất với nhau từ trước.

3. Mời nước và trò chuyện

Sau khi trao và nhận tráp hỏi, gia đình hai bên sẽ cùng ngồi xuống uống nước, nói chuyện. Đầu tiên, phía gia đình nhà gái sẽ giới thiệu các thành phần có mặt trong buổi lễ. Để đáp lại, đại diện phía gia đình nhà trai cũng giới thiệu các thành phần có mặt của gia đình.

Đại diện nhà trai sẽ phát biểu lý do sau đó giới thiệu về các mâm quả mà nhà trai mang đến ăn hỏi.

Đại diện gia đình nhà gái đứng lên cảm ơn, chấp nhận tráp ăn hỏi của gia đình nhà trai. Cuối cùng mẹ chú rể và mẹ cô dâu sẽ cùng mở tráp hỏi.

4. Cô dâu ra mắt hai bên gia đình

Gia đình nhà gái cho phép chú rể lên phòng để đón cô dâu xuống ra mắt và chào gia đình nhà trai (trước khi cô dâu được chú rể lên đón, cô dâu không được xuất hiện trong lễ ăn hỏi).

Sau đó cô dâu sẽ xuống chào hỏi và rót nước mời các quan khách trong gia đình chú rể, ngược lại, chú rể cũng sẽ rót nước mời các quan khách tham dự trọng gia đình cô dâu.

5. Thắp hương trên bàn thờ của nhà gái

 Sau khi cô dâu ra mắt họ hàng hai bên gia đình, mẹ cô dâu sẽ lấy từ mâm quả ăn hỏi nhà trai mang đến một số vật phẩm và lễ đen để mang lên bàn thờ gia tiên thắp hương cúng báo ông bà, tổ tiên.

6. Bàn bạc về việc tổ chức lễ cưới

Bố mẹ của cô dâu sẽ đưa cô dâu và chú rể lên thắp hương trên bàn thờ gia tiên của nhà gái.Sau khi thực hiện nghi thức thắp hương cúng báo ông bà tổ tiên xong, bố mẹ hai bên gia đình sẽ thống nhất ngày giờ đón dâu và lễ cưới được tổ chức. Trong thời gian đó, cô dâu và chú rể mời nước quan khách tham gia đám hỏi và chụp ảnh lưu niệm cùng mọi người.

7. Nhà gái lại quả cho nhà trai

Lại quả là một nghi thức nhỏ nhưng đóng vai trò không thể thiếu trong nghi thức ăn hỏi của người Việt. Nhà gái sẽ chia đồ lại quả cho gia đình nhà trai và trả lại các mâm tráp hỏi. Lưu ý, khi chia đồ lại quả tuyệt đối không được dùng kéo cắt mà phải dùng tay để xé với ý nghĩa tránh sự chia cắt của cặp đôi sau này, lễ vật lại quả phải là số chẵn (thông thường số lễ vật là 10 lễ vật) và khi nhà gái trả lại mâm tráp thì phải để ngửa nắp lên, không được đóng lại. Sau đó nhà gái trao đồ lại quả cho gia đình nhà trai và nhà trai xin phép ra về.

Khi đã kết thúc lễ ăn hỏi, nhà gái sẽ mời tất cả các thành viên có mặt cùng ở lại dùng bữa cơm thân mật. Trong trường hợp nếu nhà trai ở xa, nhà gái cũng sẽ mời nhà trai ở lại dùng cơm luôn cũng gia đình.

Thông thường, lễ ăn hỏi và lại quả iễn ra trong khoảng từ 30 phút tới 1 tiếng đồng hồ. Tuy nghi lễ không quá phức tạp thế nhưng đây được coi như lễ đính ước truyền thống không thể thiếu trong các đám cưới Việt Nam, nên dù cô dâu và chú rể hiện đại vẫn cần phải tuân thủ cũng như thực hiện đúng các trình tự lễ ăn hỏi để đám cưới được diễn ra thành công và suôn sẻ.